14-06-2021

VN: klimaat verandert extreem snel door de mens, laatste kans om opwarming te stuiten

VN: klimaat verandert extreem snel door de mens, laatste kans om opwarming te stuiten
Het is nu of nooit: het nieuwste rapport van het vooraanstaande VN-panel IPCC is somberder dan ooit over de gevolgen van de opwarming van de aarde door broeikasgassen. Maar het vált nog te redden.

Tom Kieft9 augustus 2021, 10:48
Het San Marcoplein in Venetië, Italië, is zondag overstroomd.BEELD REUTERS
We mogen onze borst natmaken. De allesverzengende natuurbranden zoals we nu in onder andere Griekenland en Italië zien, de dodelijke overstromingen die huishielden in delen van België, Duitsland en Limburg, de recente extreme temperaturen in Canada en de Verenigde Staten. Zulke weersextremen zullen alleen maar vaker voorkomen, concludeert het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) – tenzij we het tij nog dit decennium weten te keren.

De boodschap van het vandaag gepubliceerde rapport van het klimaatpanel van de Verenigde Naties is helder en geeft weinig reden tot hoop: op basis van drie jaar onderzoek en veertienhonderd studies over klimaatverandering ziet het panel van 234 vooraanstaande klimaatonderzoekers de komende jaren als een kantelpunt: willen we voorkomen dat de temperatuur van de aarde nog verder stijgt – met alle catastrofale gevolgen voor het klimaat van dien – dan móét de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen voor het einde van dit decennium zijn gehalveerd.

Menselijk handelen
Gaan we op dezelfde voet verder, dan dreigt de temperatuur op aarde nog sneller te stijgen dan waar eerder rekening mee werd gehouden. Voor het einde van deze eeuw zou de gemiddelde temperatuur dan tot wel 5,7 graden hoger kunnen liggen dan het ‘pre-industriële niveau’ in 1900. De kritieke grens van 1,5 graden opwarming sindsdien, die wereldleiders in het Parijsakkoord beloofden te voorkomen, dreigt volgens het IPCC al binnen twee decennia te worden bereikt.

Over de gevolgen van klimaatverandering is natuurlijk al veel bekend en geschreven, mede door de eerdere publicaties van het IPCC, waarin wetenschappers sinds 1988 onbetaald samenwerken. Maar het panel is stelliger dan ooit over het verband tussen klimaatverandering en uitstoot van broeikasgassen door mensen. Waar men bij het IPCC-rapport uit 2013 nog enigszins terughoudend was om extreme gebeurtenissen zoals hittegolven en stortregens aan menselijk handelen toe te schrijven, zijn de onderzoekers er nu van overtuigd dat bijvoorbeeld de extreme hittegolf in Noord-Amerika in juni ondenkbaar was geweest zonder de industriële uitstoot van broeikasgassen.

Het is bij lange na niet het enige voorbeeld dat het IPCC in het rapport aanhaalt. De gemiddelde temperatuur op aarde is sinds 1900 al met 1,1 graad gestegen, waardoor hittegolven en overstromingen worden veroorzaakt. Door de opwarming van de oceanen en het smelten van gletsjers dreigt de temperatuurstijging bovendien steeds sneller te gaan.

Stijging zeespiegel
De gevolgen van door de mens veroorzaakte klimaatverandering zijn volgens de IPCC overal ter wereld waarneembaar, maar komen regionaal op uiteenlopende manieren tot uiting. Sommige gebieden worden warmer en droger, andere – zoals Noord-Europa – juist natter. Die regionale gevolgen heeft het IPCC in zijn rapport ook in kaart gebracht.

Het panel kijkt ook naar effecten op de zeer lange termijn, zoals de stijging van de zeespiegel. Volgens het IPCC zal het waterniveau door de opwarming van de aarde vele eeuwen blijven toenemen.

De conclusies mogen weinig optimistisch stemmen, het panel – dat geldt als verreweg de belangrijkste bron van klimaatkennis voor regeringsleiders – benadrukt wel dat er nog hoop is. De wetenschappers hopen dat het rapport, dat vandaag is gepubliceerd in Genève, een wake-upcall zal zijn voor wereldleiders om nu alle zeilen bij te zetten om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan. In hoeverre die de adviezen ter harte zullen nemen, zullen we zien bij de VN-top in Glasgow, die over drie maanden wordt gehouden.

Volgens VN-chef António Guterres is het met dit rapport ‘code rood’. “De alarmbellen klinken oorverdovend.” Hij vindt dat dit de doodsklap moet betekenen voor het gebruik van kolen, olie en gas.

Bron: Het Parool 9-8-2021

Nieuwsoverzicht